Ostatnie posiedzenie komisji Rady Gminy Inowłódz obfitowało w zagadnienia, które żywo interesują naszych mieszkańców. Szczególną uwagę poświęcono omówieniu działań organów administracji publicznej, jakie zostały podjęte dla ochrony otoczenia kościoła św. Idziego w Inowłodzu.

Jak wiemy, obiekt rzymsko - katolickiego kościoła parafialnego pw. św. Idziego, wzniesiony w 2 poł. XI wieku, został wpisany do rejestru zabytków decyzją nr 765 z dnia 27.12.1967 r. Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. W wojewódzkiej ewidencji zabytków został ujęty natomiast cmentarz przykościelny kościoła pw. Św. Idziego w Inowłodzu oraz miejski układ przestrzenny Inowłodza. Te cenne obiekty wymagają zatem szczególnej troski, aby pozostawić następnym pokoleniom spuściznę, z której będziemy dumni, zarówno my – przedstawiciele organów odpowiedzialnych za kształtowanie przestrzeni urbanistycznej gminy, jak i mieszkańcy naszej gminy, którzy wykonują prawa właścicielskie na nieruchomościach znajdujących się w bliższym i dalszym otoczeniu cennych artefaktów.

W pierwszej kolejności należy przybliżyć procedurę, którą zastosował wobec przedmiotowego obszaru Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Łodzi o wpisanie do rejestru zabytków otoczenia kościoła pw. Św. Idziego w Inowłodzu. Decyzja w tej sprawie została wydana 3 stycznia 2011r., jednak z uwagi na braki formalne i uchybienia proceduralne, została uchylona 16 sierpnia 2011r. przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego i przekazana do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji. Minister wskazał przede wszystkim, że wszyscy właściciele nieruchomości znajdujących się na obszarze wskazanym do objęcia ochroną konserwatorską jako otoczenie zabytku, winni otrzymać zawiadomienie drogą pocztową o toczącym się postępowaniu administracyjnym. Jak wynika z treści wyjaśnień WUOZ w Łodzi, część nieruchomości objętych postępowaniem nie posiada księgi wieczystej, ponadto stan prawny części tych nieruchomości jest nieuregulowany. To utrudnia zakończenie postępowania, z uwagi na brak możliwości skutecznego zawiadomienia wszystkich stron postępowania. Oczywiście Gmina Inowłódz udostępniła Konserwatorowi aktualny wykaz wszystkich stron postępowania - właścicieli nieruchomości w obszarze ww. otoczenia zabytku, celem wykorzystania w omawianym postępowaniu, jednak z uwagi na wskazane wyżej przeszkody natury prawnej, postępowanie Konserwatora może ulec znacznemu wydłużeniu.

W świetle przedłużającej się procedury, związanej z uchwaleniem planu miejscowego dla przedmiotowego obszaru, na co z pewnością szczególnie wpływają niezwykle rozbieżne wizje zagospodarowania wszystkich interesariuszy procedury, Wójt Gminy wraz ze służbami Konserwatora Zabytków ustalił, że najskuteczniejszą formą ochrony cennego obszaru będzie sporządzenie Karty adresowej zabytku dla całego obszaru i włączenie jej do Gminnej ewidencji zabytków. Ujęcie obiektu w takiej ewidencji spowoduje, że w odniesieniu do wszystkich nieruchomości w granicach tego obszaru zastosowanie mieć będą przepisy ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, które w pierwszym rzędzie wskazują na obowiązek indywidualnego uzgadniania każdej inwestycji z organem ochrony zabytków. Dotyczy to również wszelkich rozbiórek budynków. Zgodnie z przepisami Prawa budowlanego, w stosunku do obiektów ujętych w gminnej ewidencji zabytków pozwolenie na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego wydaje organ administracji architektoniczno – budowlanej w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków. Podobnie rzecz się ma również w postępowaniach związanych z wydawaniem decyzji o warunkach zabudowy i decyzji celu publicznego, w toku których organ właściwy do ich wydania każdorazowo występuje o uzgodnienie projektów indywidualnych decyzji. Tylko pozytywne uzgodnienie umożliwia wydanie decyzji ustalającej warunki zabudowy.

Jesienią br. przygotowano zatem projekt karty adresowej zabytku dla obszaru zgodnego z granicami procedury planistycznej, jednak taki zakres nie został zaakceptowany przez Konserwatora Zabytków. Po przedstawieniu obszaru wskazanego do ujęcia w Gminnej ewidencji zabytków, którego granice są tożsame z granicami obszaru objętego postępowaniem Konserwatora, uzyskaliśmy pozytywną opinię wraz z najpilniejszymi postulatami konserwatorskimi. Niezwłocznie wystąpiono także o zatwierdzenie karty adresowej gminnej ewidencji zabytków dla zabytku: „Otoczenie kościoła rzymskokatolickiego pw. Św. Idziego w Inowłodzu”. Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Łodzi zatwierdził przedłożony dokument oraz pozytywnie zaopiniował włączenie przedmiotowej karty do gminnej ewidencji zabytków Gminy Inowłódz, o czym Wójt Gminy Inowłódz został zawiadomiony w korespondencji z dnia 30 listopada 2023 roku. Zgodnie z przepisami proceduralnymi, obowiązującymi w tej materii, wójt gminy zobowiązany jest do zawiadomienia wszystkich właścicieli nieruchomości w obszarze obejmowanych ochroną o zamiarze włączenia karty adresowej zabytku do Gminnej ewidencji zabytków (GEZ), a następnie - o włączeniu tej karty do GEZ. Obszar do objęcia wpisem składa się z 122 działek, których właściciele winni zostać skutecznie zawiadomieni o podejmowanych kolejno krokach administracyjnych. Skuteczne zawiadomienie właścicieli nieruchomości warunkuje ujęcie Karty adresowej zabytku w Gminnej ewidencji zabytków i objęcie omawianego obszaru ochroną.

Państwo radni z dużym zainteresowaniem i zaangażowaniem uczestniczyli także w omówieniu procedury, związanej ze sporządzeniem i uchwaleniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru wokół kościółka św. Idziego w Inowłodzu. Obecnie obszar ten nie jest objęty ustaleniami planu miejscowego, dlatego zmiana zagospodarowania terenu, a także zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części wymaga ustalenia, w drodze indywidualnej decyzji, warunków zabudowy.

Genezą do podjęcia procedury planistycznej był wniosek skierowany w 2017 roku przez grupę właścicieli działek położonych w rozpatrywanym obszarze, będących jednocześnie mieszkańcami gminy Inowłódz, o sporządzenie planu miejscowego, który uniemożliwiłby powstawanie na tym terenie niepożądanych inwestycji typu: maszty telefonii komórkowej, wielkopowierzchniowe obiekty handlowe, hale i inne obiekty przemysłowe, np. silosy. W przestrzeni „bezplanowej” takie inwestycje lokalizowane są na podstawie indywidualnych decyzji, które są wydawane obligatoryjnie, jeżeli planowana inwestycja spełnia przesłanki wynikające z ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym i zostały pozytywnie uzgodnione przez organy wymienione w tej ustawie. Organ właściwy w sprawie wydawania decyzji o warunkach zabudowy nie posiada w tym zakresie możliwości zastosowania tzw. swobody decyzyjnej.

Uchwalenie planu miejscowego poprzedzone jest rozbudowaną procedurą planistyczną, w ramach której:

• w pierwszej fazie ogłasza się w prasie miejscowej, przez obwieszczenie oraz udostępnienie informacji w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie urzędu, a także w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości, o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania dokumentu planistycznego, określając formę, miejsce i termin składania wniosków do planu/studium, nie krótszy niż 21 dni od dnia ogłoszenia;
• wprowadza się zmiany wynikające z uzyskanych opinii i dokonanych uzgodnień oraz ogłasza o wyłożeniu projektu planu do publicznego wglądu, także przez jego udostępnienie w Biuletynie Informacji Publicznej, na stronie podmiotowej, na okres co najmniej 21 dni oraz organizuje w tym czasie co najmniej jedną dyskusję publiczną nad przyjętymi w projekcie planu rozwiązaniami.

Ogłoszenie o przystąpieniu do sporządzenia planu miejscowego dla rejonu kościółka św. Idziego zostało opublikowane w prasie lokalnej (TIT) i na stronach internetowych Urzędu w dniu 18 stycznia 2019 r., natomiast termin do zgłaszania wniosków wyznaczono do 11 lutego 2019 r. W wyznaczonym terminie nie wpłynęły żadne wnioski mieszkańców ani właścicieli nieruchomości położonych w obszarze procedowanego planu.

Na dzień przedstawienia niniejszej informacji procedura planistyczna pozostaje na etapie czynności technicznych, polegających na przygotowaniu projektu planu miejscowego i prognozy oddziaływania na środowisko z uwzględnieniem stanowisk instytucji i organów właściwych do uzgadniania i opiniowania planu. Mimo szczególnego nagłośnienia, także medialnego, konieczności ochrony otoczenia kościółka, dotychczas do ustaleń projektu planu miejscowego wpłynęły jedynie dwa wnioski właścicieli nieruchomości, zawierające merytoryczne propozycje zagospodarowania poszczególnych nieruchomości. Zorganizowane w maju bieżącego roku spotkanie z mieszkańcami i właścicielami nieruchomości znajdujących się w obszarze objętym planem miejscowym także nie skutkowało wniesieniem wniosków z propozycjami rozwiązań urbanistycznych dla omawianego obszaru. Co prawda w maju i następnie w czerwcu 2023 roku do Biura Rady Gminy zostały złożone dwa pisma noszące znamiona petycji, co świadczy o dużym zainteresowaniu obywateli procedurą planistyczną, jednak ich treść nie zawierała propozycji zagospodarowania terenu. Z tego względu nie wspomogły urbanistów formułowaniu ustaleń planu miejscowego.

Dotychczas przygotowano kilka koncepcji planu miejscowego, z czego dwie z nich, poparte uzgodnieniami z Łódzkim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków i Zarządem Dróg Wojewódzkich w Łodzi, zdecydowano się opracować w formie modelu przestrzennego 3D. Wstępne wyniki tych prac zostały zatem zaprezentowane zgromadzonym radnym. Interaktywny model 3D przedstawia możliwy, dopuszczony założeniami koncepcji planu, sposób zagospodarowania przestrzeni, obrazuje umiejscowienie ewentualnej zabudowy z uwzględnieniem zróżnicowanej niwelety terenu, a także oddziaływanie na estetyczny odbiór otoczenia poprzez zaproponowanie osi widokowych i ograniczenie dopuszczalnej wysokości planowanej zabudowy.

Aktualnie mamy do czynienia z gruntownymi zmianami przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym i jesteśmy zobowiązani podejmować dalsze działania w zgodności z nowymi zasadami. Co prawda przepisy te weszły w życie we wrześniu 2023 roku, jednak rozporządzenia wykonawcze, zawierające szczegółowe dyspozycje dla planistów, wydawane są z dużym opóźnieniem. Nadal pracujemy nad najbardziej optymalnymi rozwiązaniami w zakresie zagospodarowania obszaru otaczającego zabytkowy kościółek w Inowłodzu, których zastosowanie podkreśli niezwykłe walory tej części gminy Inowłódz i przyczyni się do estetyzacji miejscowości.

Pamiętajmy, że aby plan miejscowy mógł zostać w etapie końcowym poddany pod obrady rady gminy, musi najpierw uzyskać pozytywne uzgodnienia od kilkunastu organów i opinie od kolejnych kilkunastu organów wymienionych w art. 17 pkt. 6 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Wśród tych organów znajdują się między innymi Łódzki Wojewódzki Konserwator Zabytków, Zarząd Dróg Wojewódzkich w Łodzi, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Łodzi.

Zarówno Rada Gminy Inowłódz, jak i Wójt Gminy Inowłódz, jako organ wykonawczy Gminy, mają na uwadze wielką odpowiedzialność za decyzje podejmowane w ramach władztwa planistycznego, które to decyzje powinny odzwierciedlać najlepsze praktyki samorządów w dziedzinie planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz oczekiwania mieszkańców odnośnie tworzenia najlepszej przestrzeni do życia w ujęciu społecznym, gospodarczym i kulturowym.

Zapraszany zatem do czynnego udziału w tworzeniu aktu prawa miejscowego, którego ustalenia kształtować będą prawa i obowiązki właścicieli nieruchomości w obszarze objętym tym dokumentem, ale przede wszystkim świadczyć będą o świadomym, odpowiedzialnym i zaangażowanym współdziałaniu organów administracji i obywateli.

Referat Nieruchomości, Ochrony Środowiska i Planowania Przestrzennego, tel. 44 710 12 33 wew. 18/19