W dniu 3 lipca 2022 r. w pięknej scenerii Spalskiego Krajobrazu odbył się 19 Koncert Strażackich Orkiestr Dętych w powiecie tomaszowskim „Spała 2022”. W 2020 roku panująca pandemia uniemożliwiła organizację koncertu. Natomiast w roku ubiegłym odbył się 18 koncert strażackich orkiestr dętych. W historii muzyki i instrumentarium muzycznego, orkiestra dęta ma najdłuższy rodowód. Pierwsze orkiestry dęte pojawiły się w starożytnej Asyrii i Egipcie oraz w legionach rzymskich, gdzie obowiązkowo musieli znaleźć się trębacze i piszczkowie wygrywający sygnały bojowe i reprezentacyjne. Ich zadaniem było także zabawianie żołnierzy. Historia strażackich orkiestr dętych zaczyna się w połowie XIX wieku i ma związek z rodzącym się po upadku Powstania Styczniowego ruchem ludowym. W Galicji od 1867 r. zaczęły powstawać Ochotnicze Straże Pożarne, przy których rozwijała się działalność kulturalna stanowiąca jednocześnie źródło dochodów OSP. W związku z tym, każda jednostka OSP zmierzała do posiadania w swoich strukturach orkiestrę. Orkiestry dęte szybko zyskały sympatię i zaufanie społeczne stając się atrakcją skupiającą rzesze publiczności. Dochody z imprez z udziałem orkiestr (zabawy taneczne, koncerty, festyny itp.), przeznaczano na zakup i naprawę instrumentów. Wobec ustawicznych trudności finansowych z jakimi borykały się OSP, zorganizowanie, wyposażenie i utrzymanie orkiestry często przerastało możliwości finansowe Straży. Popularne było nawet powiedzenie krążące w szeregach strażackich, że jeśli straż nie ma kłopotów, to niech sobie założy orkiestrę. Bardzo poważnym problem stanowiły w tym okresie nie tylko bariery finansowe, ale także trudności i kłopoty związane z brakiem fachowych instruktorów i kapelmistrzów. Polaków prowadzących wówczas orkiestry dęte było początkowo niewielu, dlatego sięgano często po fachową pomoc kapelmistrzów Rosjan, Czechów i Austriaków, co było bardzo częste zwłaszcza w zaborze austriackim. Z czasem wykształciła się kadra polskich dyrygentów, a w repertuarach orkiestr coraz częściej pojawiały się surowo zakazywane przez ówczesną cenzurę utwory kompozytorów polskich, za co sypały się kary pieniężne i zakazy występów. muzyków wysoką grzywnę. Orkiestrom uczestniczącym w koncercie udało pokonać się wszystkie trudności i godnie kultywować tradycje strażaków ochotników.
W tegorocznej edycji koncertu pięknie zagrały orkiestry z:
OSP Ujazd
OSP Żelechlinek
OSP Zawada z Gminy Tomaszów Mazowiecki
OSP Lubochnia
OSP Łaznów Gmina Rokiciny
OSP Biała Rawska
Gościnnie wystąpił zespół Ludowy z Będkowa.
Tradycyjnie po zakończeniu koncertu wszyscy zostali zaproszeni na strażacką grochówkę.
Dziękujemy wszystkim za zaangażowanie w organizację koncertu.
Tekst: Kazimierz Grygiel/Foto: Barbara Klimczak
