Pilica - rzeka, która łączy
Różnice wynikają z odmiennej historii, tradycji i dziedzictwa kulturowego. Cieszę się, że mogę uczestniczyć w tym spotkaniu i opowiedzieć o naszym regionie i naszym projekcie. Nasz projekt rozpoczęliśmy z dość dużym opóźnieniem i jesteśmy dopiero na etapie tworzenia Lokalnej Grupy Działania. Nie mniej, dotychczasowe doświadczenia pokazują, że warto było się zaangażować w realizację przedsięwzięcia jakże innego od tych, które do tej pory realizowaliśmy w ramach samorządu gminnego. Obszar, objęty realizacją projektu zatytułowanego „Wsparcie tworzenia Lokalnej Grupy Działania i opracowanie Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich w Dolinie Pilicy” obejmuje dwie gminy tj. gminę Inowłódz – 10 sołectw i gminę Tomaszów Mazowiecki – 24 sołectwa. Zajmuje powierzchnię 248,7 km2 a zamieszkuje na nim 13 546 osób. Obszar ma charakter rolniczo-przemysłowy, a teren w rejonie Zalewu Sulejowskiego turystyczno-letniskowy. Duża część znajduje się w granicy Obszaru Chronionego Krajobrazu Pilszczańsko-Radomszczańskiego. Oprócz tego obszar ten leży również w granicach Spalskiego Parku Krajobrazowego oraz w granicach Sulejowskiego Parku Krajobrazowego. Rzeka Pilica, pełni funkcję integrującą obszar mimo, że rozgranicza rzeźby lodowcową i przedlodowcową Polski, co uwidacznia się właśnie w okolicy Inowłodza. Po obydwu stronach Doliny Pilicy na powierzchni terenu występują osady jurajskie: iły, piaskowce, wapienie piaszczyste. W części południowo-zachodniej w otulinie zalewu rozciąga się, utworzony w 1994 r. Sulejowski Park Krajobrazowy o wspaniałych walorach przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych, składających się na naturalny krajobraz rzeczny Doliny Pilicy. Na terenie Parku występuje kilkadziesiąt drzew pomnikowych. Bardzo cennym obiektem przyrody nieożywionej pozostają częściowo zawalone Groty Nagórzyckie, będące jednocześnie siedliskiem, dla znajdującego się pod ochroną gacka wielkouchego. Na skraju Sulejowskiego Parku Krajobrazowego, usytuowany jest najcenniejszy, w województwie łódzkim, rezerwat krajobrazowo-wodny – Niebieskie Źródła, przykład ciekawego zjawiska krasowego. Położenie Doliny Pilicy, jej krajobraz i potencjał społeczno-gospodarczy dają szansę na jej wypromowanie, jako nowoczesnej marki w turystyce, a także w szerszym rozumieniu rynkowym (obszar, na którym warto inwestować, rozwijać działalność gospodarczą itp.). Budowanie Lokalnej Grupy Działania i przygotowywanie Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich uruchomiło duży potencjał tkwiący w ludziach, przejawiający się w angażowaniu wielu mieszkańców w realizacje zadań projektu. Na spotkanie konstytuujące LGD przybyło prawie dwieście osób, a spór o szczegóły, wydawać by się mogło mało istotne, przybierał momentami ostry charakter. Zainteresowanie i zapał ludzi do tworzenia czegoś nowego przerósł oczekiwania organizatorów. Mamy nadzieję, że to zainteresowanie uda się skierować na pełniejsze, planowe wykorzystanie potencjału krajobrazowo-przyrodniczego i gospodarczego obszaru, do działań służących realizacji celów rozwojowych, z zachowaniem walorów krajobrazowo-przyrodniczych, a także bogatego i różnorodnego dziedzictwa kulturowego, z poszanowaniem tradycji i odrębności jakie stanowią o spójności i odrębności Doliny Pilicy. Zarówno gmina Inowłódz, jak i gmina Tomaszów Mazowiecki są gminami turystycznymi, usytuowanymi nad brzegami Pilicy i otoczonymi lasami. Taki krajobraz i warunki przyrodnicze powodują, że jest to teren atrakcyjny turystycznie i kulturowo. Nawiązanie współpracy między gminami i przystąpienie w związku z tym do wspólnej realizacji projektu ma na celu stymulowanie lokalnych środowisk w celu lepszego wykorzystania potencjału rozwojowego obszarów wiejskich przyrodniczo-gospodarczego regionu Doliny Pilicy, do poprawy ich konkurencyjności jako miejsca zamieszkania i przyciągania w te strony turystów. Realizacja projektu pozwoli więc na kreowanie i upowszechnianie pozytywnego wizerunku regionu, jako atrakcyjnego turystycznie w kraju i za granicą. W proces przygotowania Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich Doliny Pilicy zostały włączone lokalne środowiska, poprzez ich reprezentacje, jednostki samorządu terytorialnego i placówki publiczne, a także indywidualnych mieszkańców obszaru. Tak powstaje partnerstwo publiczno-prywatne jakim jest już formalnie powołana Lokalna Grupa Działania. Mamy nadzieję i przekonanie, że opracowana Strategia będzie uwzględniała oczekiwania mieszkańców. Takie zachęcenie i uczestnictwo zainteresowanych osób w projekcie spowoduje w przyszłości podniesienie atrakcyjności obszarów wiejskich regionu, przy wszelkiego rodzaju działaniach i pracach planistycznych, a społeczne konsultacje będą miały wpływ na proces rozwoju obszaru. Zakładamy, że opracowana w ramach projektu Zintegrowana Strategia Rozwoju Obszarów Wiejskich „Doliny Pilicy” będzie realna i otwarta na możliwości jakie stwarza lokalny potencjał obszaru. Zatem wszelkie działania jakie są prowadzone w ramach Schematu I mają na celu dotarcie, poinformowanie i zachęcenie jak najszerszej społeczności do aktywnego udziałów realizacji działań mających wpływ na poprawę bytową na obszarze. Bowiem ten realizm i ważność spraw najbliższych dla mieszkańców obszaru wzmocni fakt, że w programowaniu rozwoju mają uczestniczyć mieszkańcy. To oni w dużej mierze mają decydować o tym co ma wpływać na poprawę atrakcyjności obszaru. Dość ważnym efektem zrealizowanego projektu będzie wykształcenie w mieszkańcach obydwu gmin umiejętności dostrzegania zarówno w samym sobie, jak i w otaczającym środowisku ogromnych możliwości rozwojowych, które można wyzwolić przy własnym zaangażowaniu, chęci współpracy z innymi. Inicjatywy wychodzące z małych środowisk są bezcenne, gdyż najbliżej określają potrzeby mieszkańców. Podejście metodą Leader-a, choć do łatwych nie należy, bo wymaga i czasu i wiedzy i umiejętności oddziaływania na lokalne społeczności w taki sposób by je inspirować, a nie przekonywać nawet do słusznych spraw, przyniosło już pierwsze owoce. To co jest najważniejsze, to nowy społeczny zryw, nowe jakościowo zainteresowanie ludzi swoimi najbliższymi problemami i rosnąca wiara w to, że są możliwości aby problemy rozwiązywać i otrzymać znaczące wsparcie finansowe. Wspólnie z lokalnymi liderami uczymy się nowego podejścia do określania celów strategicznych w ujęciu całego obszaru a nie poszczególnych wsi czy nawet gmin. Ludzie powoli przekonują się do tego, że warto zastanowić się nad miejscem swego zamieszkania i sposobami rozwoju, w takim wymiarze, że rzeczy trudne stają się realne. To właśnie te sprawy zapisujemy w przygotowywanej Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich „Doliny Pilicy” W ramach realizacji I i II etapu w Schemacie I przeprowadziliśmy spotkania zarówno z młodzieżą, jak i mieszkańcami wszystkich miejscowości w obu gminach. Spotkania te cieszyły się dużym zainteresowaniem. Pozwala to na stwierdzenie, że mieszkańcom nie jest obojętne w jakim otoczeniu żyją i mieszkają. W czasie tych spotkań powstało wiele pomysłów na uatrakcyjnienie obszaru i poprawę jego walorów. W trakcie tych spotkań, powstały wątpliwości i pojawiły się pytania; czy uda się planowane zadania realizować, gdyż wszyscy wiedzą, że z każdym przedsięwzięciem związane są nakłady finansowe. Uzyskanie takich środków nie jest łatwe, gdyż łączy się to z dużymi formalnościami i nadmiarem papierkowej pracy. Osoby chcące jednak uczestniczyć w realizacji założonego celu wiedzą, że jeżeli chcą to osiągnąć muszą dołożyć wiele starań, poświecenia i pracy. Młodzież zainteresowana realizacją projektu i uczestnicząca w spotkaniach uważa, że Leader pozwala poczuć odpowiedzialność za teren na którym mieszkają. Uważają, że nie tylko duże miasta są atrakcyjne, lecz obszary wiejskie, tak jak np. te leżące w Dolinie Pilicy mogą być konkurencyjne, jako miejsca zamieszkania oraz pod względem turystycznym w stosunku do innych regionów kraju. Zdają sobie jednocześnie sprawę, że pozyskiwanie środków pieniężnych nie jest łatwe. Dlatego musi ukształtować się grupa osób, która potrafi w sposób systematyczny, zabiegać o fundusze na realizacje projektów oraz nadzorować ich wykonanie. Młodzi rozumieją, że już za kilka lat mogą odgrywać istotną rolę w lokalnych społecznościach i mieć realny wpływ na rozwój lokalnych środowisk. Uczestnicząc w działaniach adresowanych do nich, w ramach projektu, określili obszary, które ich szczególnie interesują i zadania jakie chcieliby w przyszłości realizować na terenie swoich miejscowości i całego obszaru objętego realizacją projektu. Na zakończenie tej skrótowej relacji chcę podkreślić, że dotychczasowe działania wykonane w ramach Schematu I cieszyły się dużym zainteresowaniem wśród mieszkańców obszaru co pozytywnie rokuje na przyszłość. Jednocześnie zdają sobie sprawę, że realizacja Pilotażowego Programu Leader+ stwarza nowe możliwości nie tylko dla mieszkańców obszaru ale także dla miłośników przyrody, która w naszym regionie jest ciekaw i nie jednego może zaskoczyć swą różnorodnością i unikalnością. Dlatego liczymy na to, że mieszkańcy takich atrakcyjnych regionów jak Małopolska, mogą przyjechać do nas, na wypoczynek i obcowanie z naturalnym środowiskiem. Zapraszam w imieniu mieszkańców „Doliny Pilicy” i dziękuję za uwagę.